Nghiên cứu hoàn thiện quy trình định lượng các loại kháng sinh thuộc nhóm Tetracyclines trong thức ăn chăn nuôi bằng hệ thống sắc ký UPLC-MS/MS

Abstract

NGHIÊN CỨU HOÀN THIỆN QUY TRÌNH ĐỊNH LƯỢNG CÁC LOẠI KHÁNG SINH THUỘC NHÓM TETRACYCLINES TRONG THỨC ĂN CHĂN NUÔI BẰNG HỆ THỐNG SẮC KÝ UPLC-MS/MS Học viên: Lê Thị Hạnh Trang Chuyên ngành: Công nghệ Sinh học Khóa: K42 Trường Đại học Bách khoa - ĐHĐN Tóm tắt – Việc lạm dụng kháng sinh trong chăn nuôi gây tác động xấu tới sức khoẻ của người tiêu dùng, làm giảm hiệu quả điều trị của kháng sinh bởi hiện tượng kháng kháng sinh của vi khuẩn. Trong đó, các kháng sinh thuộc nhóm Tetracyclines được cho là một trong những loại kháng sinh bị lạm dụng nhiều nhất trong chăn nuôi. Vì vậy, các phương pháp định lượng kháng sinh Tetracyclines được quan tâm phát triển trong những năm gần đây. Tuy vậy, các phương pháp định lượng kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi tại Việt Nam vẫn còn hạn chế về giới hạn phát hiện. Trong nghiên cứu này, chúng tôi tiến hành xây dựng và hoàn thiện phương pháp định lượng 4 kháng sinh thuộc nhóm Tetracylines, cụ thể là Tetracycline (TC), Oxytetracycline (OTC), Chlortetracycline (CTC), và Doxycycline (DC) trên hệ thống sắc ký lỏng hiện đại UPLC-MS/MS có độ nhạy cao (giới hạn phát hiện là 3 ppb) và thời gian phân tích nhanh (9 phút). Điều kiện phân tích cho việc phân tích 4 kháng sinh trên đã được chuẩn hóa. Trong đó, kết quả cho thấy 04 nhóm kháng sinh Tetracyclines phân tách tốt nhất trên cột sắc ký pha đảo C18 có kích thước (100 × 2,1 mm, 1,7 µm) khi so với 2 cột sắc ký C18 kích thước (50 × 2,1 mm, 1,7 µm) và (150 × 4,6 mm, 3,5 µm). Quy trình tách chiết mẫu cũng được chuẩn hóa dựa trên TCVN 8544:2010 sử dụng cột chiết pha rắn Strala C18-e, thời gian lắc chiết mẫu là 30 phút, và thời gian ly tâm lạnh là 15 phút. Quy trình phân tích đã được thẩm định và cho kết quả khoảng tuyến tính đều đạt giá trị R2≥0,99, độ lặp lại và độ thu hồi đều phù hợp với quy định của các tiêu chuẩn trong thẩm định phương pháp. Áp dụng quy trình phân tích đã chuẩn hóa trên cho việc phân tích 40 mẫu thức ăn chăn nuôi của các đối tượng thủy sản (tôm, cá), gia cầm (gà, vịt), gia súc (heo) tại địa bàn Thành phố Đà Nẵng, Quảng Nam và Huế. Kết quả có 25% số mẫu có kết quả dương tính. Đặc biệt, kết quả cũng cho thấy có 4/40 mẫu dương tính với Doxycycline, một loại kháng sinh quan trọng với người. Các phân tích cũng chỉ ra xu hướng sử dụng nhiều loại kháng sinh kết hợp với nhau để làm giảm lượng kháng sinh sử dụng, qua đó qua mặt được các phép phân tích kém hiệu quả hơn. Kết quả cho thấy có thể áp dụng phân tích dư lượng các kháng sinh nhóm Tetracyclines trong thức ăn chăn nuôi với độ tin cậy cao. Kết quả của nghiên cứu làm cơ sở để phát triển phương pháp áp dụng phục vụ cho công tác kiểm soát được mức độ ô nhiễm kháng sinh và tình trạng sử dụng kháng sinh trong nuôi trồng thuỷ sản và chăn nuôi, bảo vệ lợi ích cộng đồng.